PCB là những hóa chất khó phân hủy, có thể tồn tại nhiều năm thậm chí
hàng chục năm trước khi phân hủy thành dạng ít độc hơn. Đặc biệt chúng
có thể bay hơi và phát tán đi xa theo không khí hoặc nước và tích lũy
trong các mô mỡ động vật và dần dần đi vào cơ thể con người.
cty moi truong
2. Cách thức PCB xâm nhập vào cơ thể con người
Theo Tiến sĩ Phạm Mạnh Hoài - Quản đốc Dự án Quản lý PCB tại Việt Nam:
“Người dân có nguy cơ phơi nhiễm PCB cao nhất thông qua con đường tiêu
hóa, cụ thể là thức ăn. Rất có thể các loài cá sẽ có PCB và chúng tích
tụ ở trong các mô mỡ. Khả năng phơi nhiễm PCB do tiếp xúc với trầm tích
và đất được đánh giá ở mức trung bình. Khả năng phơi nhiễm PCB từ không
khí, nước, nước uống là thấp. Người lao động tại các cơ sở có sử dụng
thiết bị, vật liệu có PCB còn có nguy cơ phơi nhiễm PCB khi tiếp xúc qua
da và đường hô hấp”.
Hiện nay, trên thế giới chưa có ngưỡng tiếp nhận đối với tổng các chất
PCB ở cấp độ toàn cầu đối với con người. Tuy nhiên, tại Canada, quốc gia
đã có nhiều nghiên cứu và chương trình khắc phục ô nhiễm do PCB, ngưỡng
tiếp nhận hàng ngày ở mức chấp nhận được đối với tổng các chất PCB là
1.000 ng/kg/ngày.
3. Ảnh hưởng của PCB lên sức khỏe con người
PCB rất nguy hiểm nhưng rất khó loại bỏ chúng vì PCB không dễ bị phát
hiện. Phơi nhiễm PCB không gây ra các biểu hiện xấu đến sinh vật hay sức
khỏe con người ngay tại thời điểm tiếp xúc. Tuy nhiên, khi PCB được
tích tụ trong cơ thể đến một ngưỡng nhất định mới phát sinh các triệu
chứng có thể nhận biết.
PCB có thể gây ra các ảnh hưởng cấp tính và mãn tính đối với sức khỏe.
Trong trường hợp cấp tính, cơ quan đầu tiên bị PCB gây tổn thương là
gan. PCB gây thương tổn cấp tính như nổi mụn, cháy da và bỏng mắt. Với
trường hợp mãn tính, PCB có thể tồn tại lâu dài trong mô mỡ và tích lũy
trong cơ thể, gây tác hại nghiêm trọng đối với sức khỏe như ung thư, tác
động đến hệ nội tiết (rối loạn nội tiết) và phát triển của trẻ nhỏ (ảnh
hưởng đến hệ thần kinh, chỉ số IQ).
Việc phơi nhiễm PCB có thể gây ra các bệnh liên quan tới hệ thần kinh
như tê liệt, đau đầu, run rẩy chân tay. Phơi nhiễm PCB có thể ảnh hưởng
đến quá trình sinh sản của con người, làm giảm khả năng sinh sản của nữ
giới và giảm số lượng tinh trùng ở nam giới
4. Biện pháp phòng ngừa phơi nhiễm PCB
Trong cộng đồng, người dân phải cảnh giác với các sản phẩm có hàm lượng
mỡ cao như cá, trứng, sữa, gia cầm, thịt mỡ không rõ nguồn gốc và hạn
chế sử dụng các sản phẩm này cũng như loại bỏ da, chất béo khi chế biến
thực phẩm không rõ nguồn gốc; đặc biệt không ăn các loài động, thực vật
được nuôi trồng hoặc đánh bắt tại các vùng được xác định là ô nhiễm PCB.
Khi tiếp xúc với các loại vật liệu cũ như: chấn lưu điện tử, bóng đèn
huỳnh quang, giấy than không cacbon, sơn chống cháy, giấy hắc ín… người
dân cũng cần sử dụng bảo hộ lao động cần thiết như đi găng tay cao su…
Cần hạn chế tiếp xúc trực tiếp với dầu thải không rõ nguồn gốc hoặc
bùn, đất, trầm tích và nước xung quanh khu vực chôn lấp, khu xử lý chất
thải nguy hại, khu công nghiệp, hạ nguồn sông cũng như tránh sinh sống
gần các khu vực đốt chất thải, bởi đây cũng là nơi có nguy cơ ô nhiễm
PCB cao.